Ingurune digital seguru eta hezitzailea: noren ardura da?

Gaur egun, haurrak eta nerabeak mundu digitalean murgilduta hazi eta hezten dira. Internet Seguruaren Egunean, ezinbestekoa da galdera hau planteatzea: norena da ingurune digital seguru eta hezitzaileak sortzearen ardura? Erantzuna ez da bakarra, eta horrexegatik, eragile guztiok gure egitekoa aitortu eta partekatu behar dugu.

Gurasoak dira haurren lehen erreferenteak, baita mundu digitalean ere. Haien ardura da seme-alabak sarean segurtasunez eta kontzientziaz ibiltzeko bidelagunta eskaintzea eta eredu izatea. Horretarako, ezinbestekoa da irizpide argiak ezartzea, erabilera-ohitura osasungarriak sustatzea eta konfiantzazko harremana eraikitzea, haurrek sarean bizi ditzaketen egoerak partekatzeko aukera izan dezaten. 

Ikastolek ikasleei prestakuntza integral eta osoa ekaintzeko konpromisoa dugu eta horren baitan, ikasleen ahalduntze digitala ezinbestekoa da. Ez da nahikoa teknologia erabiltzen jakitea; erabilera kritikoa sustatu behar dugu, algoritmoen funtzionamendua ulertzeko, informazioa kontrastatzeko, pribatutasunaren garrantzia ulertzeko eta sarean jarrera etikoa izateko. Ikastolen Hezkuntza Marko Orokorrean jasotzen den pertsona-ereduak norabide hori indartzen du: ikasleak ahalduntzea, erantzunkizunez eta autonomiaz jokatzeko gai izan daitezen.

Baina mundu digital segurua eraikitzea ez da soilik ikastolaren eta familiaren ardura. Gizarte osoak jokatzen du funtsezko rola, eta hezkuntzaz harago, ereduak eskaintzea eta eztabaida soziala sustatzea beharrezkoa da. Gure haurrek sarean aurkitzen dituzten edukiak, jaso ditzaketen mezuak eta partekatzen dituzten esperientziak gure gizartearen isla dira. 

Administrazioak araudi egokia eta babes-neurriak bermatzeko ardura du datuen babeserako neurriak garatzeko, iruzurrari aurre egiteko eta eduki kaltegarriak mugatzeko. Bestalde, teknologia-enpresa handiekin duen harremana berrikusi behar du pribatutasuna eta segurtasuna lehenesten dituzten politikak ezartzeko. Gainera, familientzako eta hezitzaileentzako formakuntzak, sentsibilizazio kanpainak bultzatu behar ditu, ingurune digital seguru bat sustatzeko.

Ikastolen Hezkuntza Marko Orokorrean definitutako pertsona-ereduak bost bereizgarri nagusi ditu eta bereizgarri hauek ez dira soilik hitzak; gure haurrek eta gazteek bizitzan, ingurune digitalean barne, aurrera egiteko behar dituzten balioak eta gaitasunak dira. 

• Barne-sendotasuna duena: Ingurune digitalean, gure haurrak seguru sentitu behar dira beren buruarekin. Haien barne-bakea eta autokontzientzia dira haien babesik handiena. Ikastolek laguntzen diegu haurrei beren burua ezagutzen, beren indarrak eta ahuleziak onartzen, eta horiekin modu positiboan jokatzen.
• Erabakitzale-ekintzailea: Interneten erabaki arduratsuak hartzeko gaitasuna ezinbestekoa da. Sare sozialen, plataformen eta algoritmoen funtzionamendua ezagutaraziz eta erabilera kritikoa bultzatuz.
• Kooperatiboa: Sarean elkartasuna eta lankidetza dira gakoa. Ikastolan errespetuz eta modu enpatikoan elkarreragiten, talde-lana sustatzen eta elkarri laguntzen ikasten dute. Elkarlanean oinarritutako komunitate digital osasuntsuak eraikitzeko trebetasunak sustatzen ditugu.
• Eraldatzailea: Ingurune digitala etengabe aldatzen ari da eta gure haurrak eta nerabeak aldaketara egokitzeko prest egon behar dira eta aldaketa positiboak sustatzeko gaitasuna izan behar dute. Ikastolek laguntzen diegu ikasleei teknologia modu kritiko eta sortzailean erabiltzen eta horren bidez gizartea hobetzen.
• Euskalduna: Euskal identitatea eta hizkuntza ingurune digitalean ere bizi behar dira. Euskara da gure nortasuna sarean ere. Euskarazko eduki digitalen sorrera eta kontsumoa sustatuz, ingurune digitalean ere gure hizkuntza eta kultura babesten baititugu.
• Ingurune digital seguru eta hezitzailea guztion ardura da. Gurasook, hezitzaileok, administrazioak eta gizarte osoak batera lan egin behar dugu, gure haur eta gazteei mundu digitalean modu seguru eta arduratsuan bizitzen laguntzeko. Heziketaren bidez, ahalduntzea; babestearen bidez, askatasuna. Horretan datza gure erronka.