Descalzos kaleko Iturria

XVIII. mendearekin eta Argien Mendearen ideia modernizatzaileekin Iruñearen urrezko garai berri bat hasiko da, estolderia berria, kale-zorua harriz estaltzea eta Subizatik Iruñera egindako ubide berria honen lekuko dira. Honela 1788an Luis Paret y Alcázar margolari madrildarrak (Madril, 1747-1799) iturri monumentalen sei diseinu aurkeztu zizkion udalari, zeintzuetatik bost baino ez zaizkigun iritsi.
Kaleak izen bereko karmeldarren komentuaren izena hartzen du, eta iturria Eslava kalearekin topo egiten duen lekuan eraikia dago. Iturriaren atzealdean ikus dezakegun etxeen arteko espazio estuak erakusten digu aitzinako belenaren zabalera eskasa. Halere Eslava kalea 1879an egungo neurrietara zabaldu zen.
Iturri bidaiaria dugu hau, izan ere hasiera batean Udaletxeari lotua baitzegoen Santo Domingo Plazara ematen duen fatxadan. 1876an azokaren eraikina bukatu eta bertatik kendu zuten, urtebete geroago hona ekarriz.
Herriak zenbaitetan Luis Pareten obra kontsideratu izan duen iturri hau, beste lauen diseinuaren ildoa jarraitzen baitu, 1856koa dugu, José Villanuevak diseinatua eta Inozentzio Lipuzkoa harginak zizelkatua. Bistan denez eraikin bati lotua egon dadin diseinatua da, aurretiko bista besterik ez baitu eskaintzen. Aska lerronahasiak  hiru txorrota hartzen ditu. Haren gainean Luis Pareten iturrietan ohikoak diren girlanda eta kopa girlandaduna ageri dira.

Zizur Txikiko San Fermin Ikastolako ikasleek egina.