Mariblanka

XVIII. mendearekin eta Argien Mendearen ideia modernizatzaileekin Iruñearen urrezko garai berri bat hasiko da, estolderia berria, kale-zorua harriz estaltzea eta Subizatik Iruñera egindako ubide berria honen lekuko dira. Honela 1788an Luis Paret y Alcázar margolari madrildarrak (Madril, 1747-1799) iturri monumentalen sei diseinu aurkeztu zizkion udalari, zeintzuetatik bost baino ez zaizkigun iritsi.
Takonera izena, hiritik begiratuta, ‘ateetatik honera’ zegoen zonalde osoa aipatzeko erabiltzen zen. XVIII mendean udalak zuhaitzak landatu eta eserlekuak jarri zituen. Honenbestez herriaren pasealeku ohikoa zela egiaztatzen ahal dugu. Parkea 1800. urtean hasi zen egungo itxurahartzen. Bertan, Kafe Vienarraren ondoan eta zuhaitz artean ezkutatutako Mariblanka aurki dezakegu. 1788an Luis Paret y Alcázar margolariak diseinatu eta Burlatako Luis San Martín eskultoreak zizelkatu zuen. Urte bereko ekainaren 6an inauguratu zuten bere jatorrizko lekuan: Iruñeko Gaztelu Plazan.
Izan ere Gaztelu Plazaren erdi-erdian altxatzen baitzen hiriko iturririk ederrena. Sei metro garai zen iturriak gurutze itxurako harroin handia zuen, zeinaren gainean lorontzi, girlanda eta zortzi pilastra korintoar erakusgai zituen harrizko iturria abiatzen zen. Haren gainean begi aurrean duzun Iruñeko ikur den hau zegoen.
1909an iturria kendu eta kiosko batekin ordezkatu zuten. 1912an, eskultura San Frantzisko Plazan jarri zuten, baina berezko harroinik gabe. Mariblankaren azken bidaiak, 1927an, gaurko honetara ekarri zuen.
Mariblanka ongintzaren eta oparotasunaren irudikapena da. Hori dela-eta, ondoan begira ari zaion ume txikia du lagun, eskuetan usoa daramana, eta oparotasunaren adarra dugu ikusgai. Kanon klasikoaren ezaugarri guztiak biltzen ditu gorputz jarreran, arropen tolesduretan edo aurpegian berean. Ziurrenik garaiko eskultura zibilik ederrena dugu Iruñean.

Zizur Txikiko San Fermin Ikastolako ikasleek egina.