Zelaia Baserria

Zelaia baserria 1638. urteko suteari aurre egin zion baserri handi bakarrenetarikoa izan da. Hargintzaz landutako etxea da eta zonaldeko baserri blasoi handien moldea du, nahiz eta bertzeak ez bezala, fatxadaren luzera eta aldeak ia neurri berekoak dituen. Beheko solairuan, ate nagusiaren atzealdean, erdiko gune zabal bat dago, antzina zerbitzu/salgaien pasabide gisa erabiltzen zena. Honen alde bietan ukuiluak eta txerritokiak daude. Lehenengo solairuan etxebizitza dago ukuiluko animalien berotasunaz baliatzeko eta azken solairuan, ganbara edo sotoa, soroko uztak lehortu ahal izateko.
Guzti horrez gain, ate nagusiaren goialdean agertzen den armarriari begira jarriko gara, Berako armarri xume eta zaharrenetarikoa baita. Bertan zizelkatuta daude Bortzirietako armarrien zatiak, izen, apaindura zein koroarik gabe.
Zelaiko Jaungoikoaren irudia
Zelaia baserriaren kanpoaldean, aldare neoklasiko ttiki batean dagoen Gurutziltzatuaren irudiaren istorioa maiz entzun dugu herrian. Kondairak dioenez, uholdeen ondorioz iparraldeko herriren batetik desagertutako Jainkoaren irudia, Berako zonaldeko kontrabandistek gau lanak egiten ari zirela topatu zuten irudi bera dela. Zer egin jakin gabe Berara ekartzeko asmoa erakutsi zuten, toki eder batean jarri ahal izateko. Momentu hartan, aldiz, orduko polizia frantsesak beraiekin topo egin zuen eta zer garraiatzen zuten galdetu zien. Orduan, Berako kontrabandistek “Jaungoikoa” oihukatu eta irudia airera botatzen zuten bitartean lasterka eskapo joan ziren. Honen berri eman zuten herrian eta mugako aduanak Gurutziltzatuaren irudia enkantean atera zuenean, herriko jendeak erosi eta Altzateko plazan (lehenago baratzez osaturiko soroan) ezarri zuen. Denbora gutxira ordea, plaza eraikitzeko asmotan hasi zirenean, leku seguruago batera eraman nahi izan zuten eta Zelaiko baserriaren aurreko aldarean ipini dute gaur egun arte. Ikus dezakezuenez Frantziako Jaungoikoaren irudien gisa lau iltze ditu; esku eta oin bakoitzean bana. Hemengoak aldiz hiru iltze bertzerik ez ditu izaten; esku bakoitzean bana eta bi hankak elkartzen dituen hirugarrena.

 

Berako Labiaga Ikastolako ikasleek egina.