Erentzun Ikastola, guraso kooperatiba moduan sortua, hezkuntza eredu berritzaile eta parte-hartzaile baten isla da. Kooperatibismoaren balioak sustatzeko asmoz, joan den astean Justino Cadarso, Muebles Salcedo kooperatibako kide eta sortzailea ikastolan izan zen gaiaren inguruko hitzaldi bat eskaintzen. Cadarso, gainera, Erentzungo kooperatibista izan zen ikastolaren hastapenetan. Berarekin elkarrizketa bat egiteko aukera izan dugu bere esperientzia ezagutzeko.
Erentzun Ikastolako kooperatibista izan zinen bere garaian, nolako esperientzia izan zen? Zer ikasi zenuen garai horretan?
Bai, ikasi, jakina, beti ikasten da zerbait. Esperientzia polita izan zen, batez ere guraso gehienak, oso inplikatuta geundelako. Garai ezberdinak ziren, egia da, baina gaur egungo garaiak ere ez dira hobeak. Proiektuan sinisten genuelako geunden inplikatuta, eta beharrak handiak zirelako. Instalazioak modernizatzeko beharra genuen, gure haurren eta irakasleen baldintzak hobetzeko. Pauso garrantzitsua zen, eta hizkuntza-eredu hori sustatzeko beharra genuen, urte askotan euskara debekatuta eta baztertuta egon baitzen. Beraz, ilusioz eta guztiok lagunduta aurrera egin genuen.
Ikastolan bizitutakoak balio izan dizu Salcedoko kooperatiba sortzeko eta aurrera eramateko garaian? Zertan?
Esperientziak beti laguntzen du, eta garai zailek zerbait irakasten dute beti. Egoerak ezberdinak dira, baina erreferentzia bat ematen dute.
Zergatik sortu zenuten kooperatiba?
Enpresa ixteko zorian zegoen eta gure adinean lana galtzea kolpe handia da, 50 urterekin lan-merkatuan sartzea zaila baita, zerbait egin behar zen. Kooperatibak sortzeko ideia Mondragon Kooperatiba edota Ikastolaren ereduaren bidez ezagutzen genuen, eta laguntza izan genuen Nafarroako Gobernutik, Anel elkartetik eta Vianako Udaletik. Langileen kopurua murriztu behar genuen, baina guztiok sinisten genuen proiektu honekin merkatuarekin aurrera egin genezakeela. Ideia hau zen: "Apostua egin dezagun, sinets dezagun proiektuan, ikus dezagun zer gertatzen den eta jardun dezagun ilusioz".
Zein dira edozein kooperatibak egun dituen erronkak?
Erronka nagusia da jendeak sinistu dezala non dagoen eta inplikatuta egotea. Gaur egun jendea pixka bat indibidualistagoa da. Kooperatibetan ere, beti eskubideak eta betebeharrak orekatuta egon behar dira. Era berean, lana eta erronkak modu malguagoan antolatu daitezke, hala nola, eskari handiei erantzuteko edo bestelako premiazko lanak egiteko. Azken finean, bezeroarentzat egiten duzu lan. Gure helburua bezeroak pozik egotea da. Eta ikastolen kasuan, norentzat egiten da ahalegina? Haurrentzat eta haien ongizatearentzat.
Zer esango zenioke kooperatiba bat sortu nahi duen lagun talde bati? Zer gomendatuko zenioke?
Lehenik eta behin, informazioa bil dezatela, laguntza eskatu. Adibidez Anel bezalako erakundeetan. Jendea ongi informatuta egon behar da kooperatiba bat zer den eta zer suposatzen duen jakiteko. Prestakuntza funtsezkoa da, baita pixkanaka ardura eta kudeaketa gainhartzen ikastea ere. Horrek dena errazten du eta proiektua arrakastatsu bihurtzen laguntzen du.
Behin pauso horiek emanda, jendea pixkanaka prestatu behar da. Adibidez, nire kasuan, lehen lotura sindikala nintzen, eskubide hobeak eta hitzarmen hobeak lortzeko borrokatzen nuen. Baina gero, inplikazio maila aldatzean, konturatzen zara beste modu batean bizi duzula, eta asko ikasi behar duzula. Batez ere Kontseilu Errektorean sartzen den jendea, pixkanaka prestatu behar da, kontuak nola kudeatzen diren, lantegiak nola funtzionatzen duen, batzarretan nola hitz egin, jendearekin eta bezeroekin nola harremanetan egon.
Guzti hori jendeari ere ulertarazi behar zaio eta inplikazioa ezinbestekoa da. Guk, adibidez, askotan joan izan gara lanera, doan, egoera ekonomikoak hala eskatzen zuelako. Une horretan, egoera ekonomikoa halakoa baitzen.
Erentzun Ikastolatik pasatako hainbat ikasle ohi dituzue kooperatiban. Igartzen al da haiengan kooperatibismoaren ikuspegia?
Bai, ikasle batzuk ditugu lantegian, batzuk lanpostu garrantzitsuak betetzen dituztenak, eta ni bezalako guraso ohiak ere badaude. Nik uste dut baietz, lagundu egiten dutela, azkenean, garai zailak bizi izan ditugu eta nabaritzen da, jende irekia, inplikatua eta lana aurrera ateratzeko gogoz jarduten duten pertsonak dira. Hori da txikitatik bizi izan dutena eta hori haien izaeran ere nabaritu egiten da. Horretaz gain, euskaraz dakiten langileak dira eta horrek bezero euskaldunekin euskaraz harremantzeko aukera eman digu, euskara, lanerako hizkuntza bilakatuz.
Nola ikusten duzu garai bateko eta oraingo Erentzun ikastola?
Aurrekoan bisita egitera etorri nintzenean, harrituta geratu nintzen, ikastola izugarri aldatu eta hazi egin da. Oso ikastola polita duzue, irakasle formatuak, alderdi pedagokiko eta haurrengan ikusten da zeinen proiektu osatua duzuen. Horrek ez du esan nahi, lana hemen bukatzen denik, aurrera jarraitu behar duzue.
_20191009131205Log.jpg)
